این مطلب را قصد داشتم مدتی بعد بنویسم که قانون جدید سربازی به مرحله اجرا برسد و حواشی آن نیز مشخص شود، منتها از آنجایی که به نیمه دی ماه  رسیدیم و هنوز قانون جدید به مرحله اجرا نرسیده است و مشمولین غایب نیز نگران موضوع هستند ، قدری زودتر به موضوع میپردازیم هرچند حواشی آن  کاملا برای ما مشخص نیست فلذا نمیتوان با قاطعیت به موضوع پرداخت :

در ابتدا قدری به قانون و حواشی مطرح شده  میپردازیم ، قانون جدید سربازی   3 محور داشت که یک محور آن تشدید برخورد با مشمولین غایب بود و دو محور دیگر شامل  اعمال معافیت جدید و همچنین پرداخت حقوق به سربازان بود ، در محور اول هیچ اختلافی بین مجلس و ستاد کل نبود و هر دو متفقا برخورد با مشمولین غایب را مورد تاکید قرار دادند ، منتها مجلس و ستاد کل فقط در بخش اول با هم مشترک بودند در صورتی که از دید عقلای مجلس بخش اول بدون بخش دوم بی محتوا میشد ، شاید مجلسیان در هنگام نگارش قانون از روی خلوص نیت به ( لا اله الا الله ) فکر میکردند از این رو تشدید برخورد با مشمولین را در قانون گنجاندند ، منتها میدانیم که اگر از جمله ( هیچ خدایی نیست مگر خداوند یکتا ) فقط قسمت اول را بگیریم چقدر بیراهه رفته ایم و بهتر بود که اصلا حرف نمیزدیم ، حالا سر انجام مجلس تصمیم گرفت که محور دوم قانون را بگنجاند و اختیار آن را بدهد به ستاد کل و دولت .

خلاصه قانون جدید تنها بخش تایید شده اش همان تشدید برخورد با مشمولین است ، معافیت دو برادری که برخی متوقع بودند  و چند معافیت  که پیش از این اجرا مشد منتفی شد و حقوق سربازان هم برگشت به  اینکه آیا دولت تامیین بودجه کند یا نکند و .. ،، در حاشیه این قانون سردار رادان گفتند که در کنار این قانون با تصویب ستاد کل فرصت 6 ماهه است برای بخشش اضافه خدمت  مشمولین غایب ، که این میبایست جدا از مهلت قانونی در قانون جدید تلقی شود چرا که سردار صحبت از تصویب ستاد کل کرده اند و اگر موضوع همان قانون جدید بود که دیگر  چیزی را که مجلس بصورت قطعی  تصویب کرده نیازی به تصویب ستاد کل نبود .

اگر این خبر صحت داشته باشد این به این معنی است که فرصتی خوب برای مشمولین غایب و ستاد کل میبایست باشد منتها این فرصت میتواند چالش هم باشد ، اشکال اینجاست که بسیاری از مشمولین غایب مخصوصا کسانی که سنشان از 30 سال گذشته است دیگر حاضر به رفتن به خدمت سربازی نیستند ، و دیگرانی هم که سنشان کمتر از 30 سال است امیدوار هستند طی سالهای آتی در زمزه استفاده کننده گان از معافیت سنی قرار بگیرند .

ستاد کل اگر مهلت 6 ماهه بدهد و بگوید اضافه خدمت بخشیده میشود احتمالا تا 30 درصد مشمولین غایب کمتر از 25 سال را بتواند جذب کند این درصد از مشمولین 25 تا 35 ساله از سمت 30% به صفر درصد میل میکند ، تصور نمیکنم تاریخ ایران سرباز عادی وظیفه  35 ساله به خود دیده باشد یعنی اعزام بعد از 15 سال غیبت .

از طرف دیگر اگر مسئولین ستاد کل بر روی این قضیه مصر باشند که معافیت سنی نمیدهیم ، تاثیر معکوس میگذارد یعنی اینکه مشمولین غایب که سنشان در محدوده 25 سالگی  است ترغیب میشوند که صبر کنند که یحتمل بعد از مثلا 3 یا 4 سال معافیت سنی داده میشود و آنها هم  میتوانند از آن استفاده کنند . این قضیه از چند بعد به ستاد کل و نظام وظیفه فشار می آورد ، یکی اینکه تعداد مشمولین غایب بسیار زیادتر از استانداردی است که قابل کنترل باشد ، دوم اینکه سن بسیاری از مشمولین غایب بالاتر از سنینی است که برای خدمت وظیفه مفید باشند ، سوم اینکه اعزام مشمولین وظیفه با سن بالا ، آن هم در مقیاس وسیع تبعات اجتماعی به واسطه مسئولیتهای آنها  در جامعه خواهد داشت ، چهارم اینکه موجب کاهش توانمندی نیروهای مسلح میشود  بواسطه استفاده از نیروی میانسال بدون تجربه به جای نیروی جوان پویا و فعال پنجم اینکه انگیزه ادامه غیبت برای مشمولین کمتر از 30 سال سن را تشدید میکند .

برای حل این مشکل ستاد کل تنها یک راه معقول خواهد داشت و آن هم استفاده از ابزار معافیت سنی میباشد ، این ابزار در کنار دو ابزار بخشش غیبت مشمولین و قانون جدید میتواند مشکلات ستاد کل را بسیار کاهش دهد ، توجه شود این پیشنهاد ما نیست ، این واقعیتی است که بر روی آن داریم صحبت میکنیم و مطمئنا آقایان نظامی هم بر آن واقف هستند .

قانون جدید تشدید برخورد با مشمولین را مورد نظر قرار داده است منتها برخورد با 3 میلیون مشمول غایب امکانپذیر نیست ، حتی با دو میلیون مشمول غایب هم نمیتوان برخورد قهری کرد ، پس راهکار میماند کاهش تعداد این مشمولین و ایجاد انگیزه در سایرین که به خدمت سربازی بروند .

در صورتی که معافیت سنی داده شود ، این معافیت پس از 8 سال میباشد ، یعنی اینکه تکلیف عده ای مشخص میشود که مشمول این معافیت شده اند ، از طرفی تکلیف دیگرانی هم که مشمول این معافیت نشده اند باز مشخص میشود ، چون در صورتی که معافیت سنی داده شود ، متولدین سنوات بعدی میدانند که ممکن است تا یک دهه بعد و یا حتی بیشتر  هم چنین معافیتی تکرار نشود ضمن اینکه تشدید برخورد با مشمولین غایب و همچنین بخشش غیبت سنواتی میتواند انگیزه زیادی در بسیاری از این دسته مشمولین بوجود بیاورد که به خدمت سربازی بروند ، این مکانیزم خیلی ساده عمل میکند و  با استفاده از همین 3 ابزار است :

1. معافیت سنی    2. بخشش اضافه خدمت سنواتی و مهلت 6 ماهه   3 . قانون جدید جهت تشدید برخورد

از طرف دیگر در صورتی که بودجه حقوق سربازان هم  تامین شود ، انگیزه رفتن به خدمت سربازی را در طبقه متوسط به پایین بصورت چشمگیری افزایش میدهد ، حتی این میتواند تا حدی باشد که تعداد مشمولین مازاد نیاز تشخیص داده شود ، از مدت سربازی شود .

منطقی ترین راهکار برای ستاد کل استفاده از چند ابزار با یکدیگر است که به آن اشاره کردیم ، این مثل این است که بخواهیم جسمی را فشرده کنیم ، پس اگر فقط از یک جهت فشار بیاوریم و از طرف دیگر جسم آزاد باشد موجب حرکت جسم میشود نه فشردگی آن . به هر حال فعلا ما باید تماشاچی باشیم ، ما نه قصد توهین داریم و نه التماس ، نشسته ایم و نگاه میکنیم ، اگر درست عمل کنند ما هم بهره مند میشویم و اگر بد عمل کنند ، فشار بر آنها هم خواهد بود .